۲۶ بهمن ۹۱ ، ۱۱:۴۴
خارج فقه آیت الله مرتضوی 25-11-1391
درس خارج فقه آیت الله مرتضوی
کتاب الحج
91/11/25
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: حرمت صید بر غیر محرم در حرم
تذکرة:
در جلسه قبل اشاره شد که دلیل بر حرمت کسر بیضه و اخذ فرخ روایات کفاره
می باشد و این روایات فقط در خصوص حمام وارد نشده است بلکه در اغلب
حیوانات روایت وجود دارد و ثانیا در وسائل ج9 ص 195 باب10 ح 1 و ح 5 دلالت
بر مدعی دارد و بحث تلازم مطلب دیگری است.
بقی فی المقام شیء
سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه به دنبال حرمت اکل فرموده است:« و لو صاده محل»و
ما این فرع را، یک فرع مستقل قرار نداده ایم بلکه اکل را یک فرع مستقل
قرار دایم چرا که این فرع از خصوصیات اکل است به اینکه اکل از صیدی است که
خود محرم آن را صید کرده است و تارة شخص دیگری آن را صید کرده است و محرم
از گوشت آن صید تناول می کند.
دلیل:
وسائل الشیعة، ج12، ص: 418 باب 2 ح 1«
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ
ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَأَلْتُ
أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ لُحُومِ الْوَحْشِ تُهْدَى لِلرَّجُلِ وَ هُوَ
مُحْرِمٌ لَمْ یَعْلَمْ بِصَیْدِهِ وَ لَمْ یَأْمُرْ بِهِ أَ یَأْکُلُهُ
قَالَ لا »
المصدر ص 419 ح 2«وَ عَنْهُ عَنْ إِبْرَاهِیمَ
بْنِ أَبِی سَمَّالٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ
اللَّهِ ع قَالَ لَا تَأْکُلْ شَیْئاً مِنَ الصَّیْدِ (وَ أَنْتَ
مُحْرِمٌ)- وَ إِنْ صَادَهُ حَلَال»
این حدیث موید است زیرا در این سند ابراهیم ابی سمال واقع شده است و
قبلا اشاره شد که اگر چه وی ثقه است لکن در مصدر حدیث که تهذیب ج 5 ص 370 ح
201 در سند ابراهیم ابی سماک ذکر شده است و ابی سماک توثیق نشده است ولی
بعضی گفته اند ابی سمال و سماک یک فرد می باشند ولی با توجه به اینکه راوی و
مروی عنه این دو اسم با یکدیگر متفاوت می باشند دلیلی بر اتحاد نداریم.
از ماذکرنا حکم امساک صید روشن شد اگر سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه امساک را ذکر نکرده است ولکن امساک قطعا حرام است
دلیل:
اولا: اتفاق
ثانیا:صحیحه حلبی
وسائل الشیعة، ج12، ص: 415 باب 1 ح 1«مُحَمَّدُ
بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عَنْ
مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ
أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ
ع قَالَ لَا تَسْتَحِلَّنَّ شَیْئاً مِنَ الصَّیْدِ وَ أَنْتَ حَرَامٌ...»
امساک یکی از مصادیق استحلال صید است.
بعضی از شروح عروه به سه یا هفت حدیث برای حرمت امساک استدلال کرده اند
که بعضی از این روایات در وسائل و بعضی دیگر در جامع الاحادیث ج 10 ص 130
باب 41 ذکر شده است ولی این روایات مدعی را ثابت نمی کند زیرا از بین این
روایات فقط یک روایت صحیح است و دلالت همه این روایات اخص از مدعی می باشد
زیرا این روایات خصوص امساک یا اکل در حرم را بیان می کند در حالیکه مدعی
اعم از این است که داخل حرم صید را گرفته باشد یا از بیرون حرم آن را به
داخل حرم برده باشد.
روایت صحیحه ای که ادعا شده است دلالت بر مدعی دارد روایت شهاب می باشد.
المصدر ج13، ص: 31 باب 12 ح 4«وَ بِإِسْنَادِهِ
عَنْ شِهَابِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع
إِنِّی أَتَسَحَّرُ بِفِرَاخٍ أُوتَى بِهَا مِنْ غَیْرِ مَکَّةَ-
فَتُذْبَحُ فِی الْحَرَمِ فَأَتَسَحَّرُ بِهَا فَقَالَ بِئْسَ السَّحُورُ
سَحُورُکَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مَا دَخَلْتَ بِهِ الْحَرَمَ حَیّاً
فَقَدْ حَرُمَ عَلَیْکَ ذَبْحُهُ وَ إِمْسَاکُه»
در بین این روایات فقط روایت ابو سعید مکاری دلالت بر مدعی دارد.
المصدر ص: 74 باب 34 ح 3 «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ
مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ
ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْمُکَارِی عَنْ أَبِی عَبْدِ
اللَّهِ ع قَالَ لَا یُحْرِمُ أَحَدٌ وَ مَعَهُ شَیْءٌ مِنَ الصَّیْدِ
حَتَّى یُخْرِجَهُ مِنْ مِلْکِه»
این روایت هم امساک را خوب معنا کرده است و هم اطلاق دارد زیرا کان معه
الصید هم شجره را شامل می شود هم بیداء را و هم ربذه را و هم داخل حرم را.
این روایت تقریبا نص در حرمت است لکن این روایت اشکال سندی دارد زیرا ابو سعید مکاری توثیق نشده است.
نتیجه اینکه این روایات اگر موید باشد بهتر است.
