۳۰ دی ۹۱ ، ۰۸:۰۷
خارج فقه آیت الله مرتضوی 27-10-1391
درس خارج فقه آیت الله مرتضوی
کتاب الحج
91/10/27
بسم الله الرحمن الرحیم
تحریر الوسیلة، ج1، ص: 418«مسألة 21 لا یجوز الإحرام فی إزار رقیق بحیث یرى الجسم من ورائه، و الأولى أن لا یکون الرداء أیضا کذلک»
در این مساله دو مطلب اشاره شده است:
مطلب اول:
استفاده از ازاری که بدن نما باشد که فقهاء از آن تعبیر کرده اند به
ازاری که حاکی از عورتین است یا ازاری که شفاف می باشد که مراد همان ازار
بدن نما می باشد.
در این مطلب دو نظریه است:
نظریه اولی: جواز اکتفاء به ازار بدن نما کما عن النراقی فی المستند و الریاض
مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ج11، ص: 296«و
أمّا سائر ما یشترط فی ثوب الصلاة- من عدم کونه ممّا لا یؤکل لحمه و لا
حاکیا- فلا یعرف له مستند ظاهرا، و الأصل یجوّزه، و الأحوط ترکه»
ریاض المسائل (ط-الحدیثة)، ج6، ص: 227«و أما سائر
ما یشترط فی ثوب الصلاة من عدم کونه مما لا یؤکل لحمه و لا شافاً فلا أعرف
علیه دلیلًا سوى الاتفاق المستشعر مما مرّ، مع أن المحکی عن کثیر من
الأصحاب أنهم لم یتعرضوا لذلک کالشیخ...»
نظریه دوم:
احرام در ثوب بدن نما صحیح نیست و واجب انجام نشده ا ست کما فی الجواهر
ج 18 ص 241 و سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه در تحریر و استادنا المحقق
رحمة الله علیه در مناسک.
دلیل نظریه اول:
قائلین به این قول ضمن مناقشه در مفهوم صحیحه حریز به سه دلیل تمسک کرده اند:
1- اطلاق ادله وجوب لبس مانند«البس ثوبیک» شامل ثوب رقیق هم می شود بلکه اطلاق کلام فقهاء هم شامل ثوب رقیق می شود.
2- بر فرض اشکال بر اطلاق، ما شک داریم رقیق بودن مانع است یا نه اصل
عدم مانعیت است یا شک می کنیم ضخیم بودن شرط است یا نه اصل عدم شرطیت می
باشد کما اشاره الیه النراقی بقوله «و الاصل یجوزه»
3- استدلال به ح 3 از باب 28 از ابواب احرام شده است که مفادش این است
که راوی می گوید امام جعفر صادق علیه السلام در برد یمانی احرام بسته بود و
آن برد شفاف بود.
وسائل الشیعة، ج12، ص: 360«وَ بِإِسْنَادِهِ
عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ رَأَیْتُ أَبَا جَعْفَرٍع وَ
عَلَیْهِ بُرْدٌ مُحَفَّفٌ وَ هُوَ مُحْرِم»
دلیل نظریه دوم:
استدلال به مفهوم صحیحه حریز
بیان ذلک:
با ازار بدن نما نماز صحیح نیست زیرا پوشیدن عورتین در نماز واجب است و
صحیحه حریز می گوید با ازاری که با آن نماز صحیح است می توان محرم شود اما
اگر نماز با آن صحیح نباشد احرام هم صحیح نیست.
و هو الصحیح زیرا این صحیحه از جهت سند مشکلی ندارد کما اینکه دلالتش هم واضح است.
و اما جواب از اطلاقات واضح است زیرا بر فرض اینکه «البس ثوبیک» اطلاق داشته باشد بوسیله صحیحه حریز از این اطلاق رفع ید می شود.
کما اینکه دلیل دوم اضعف از دلیل اول می باشد زیرا با وجود دلیل اجتهادی نوبت به جریان اصل نمی رسد.
کما اینکه دلیل سوم اضعف من الکل می باشد زیرا این روایت هم سندا و هم دلالة اشکال دارد.
از حیث سند از سه جهت این روایت اشکال دارد اولا در طریق مرحوم صدوق به
عمرو بن شمر، علی بن حسین سعدآبادی واقع شده است و وی مورد اشکال واقع شده
است کما فی جامع الرواة و ثانیا خود عمرو بن شمر توثیق قابل اعتنایی نشده
است اگر چه در سند روایات زیادی وجود دارد و ثالثا از ناحیه شمر بن یزید
نیز این روایت مورد اشکال واقع شده است و فقط گفته شده است که انه من اصحاب
الصادق علیه السلام لذا در جامع الرواة فرموده است این روایت از غرائب است
چرا که از وی فقط یک روایت نقل شده است که آن را هم فرزندش نقل کرده است.
کما اینکه از جهت دلالت هم به این روایت اشکال شده است.
نتیجه اینکه ما افاد سیدنا الاستاذ رحمة الله علیه بعدم کفایت ثوب بدن نما صحیح است.
مطلب دوم:
حکم رداء بدن نما
رداء بدن نما تارة به جای لنگ استفاده شده است یا از این جهت که لنگ
نداشته است و رداء بزرگی دارد که نصفش را به عنوان رداء استفاده کرده است و
نصفش را به عنوان ازار استفاده کرده است.
و تارة یک لباس بیشتر ندارد و دوران امر بین این است که آن را به عنوان
رداء استفاده کند یا ازار و وی به عنوان ازار استفاده کرده است.
و تارة ازار داشته است و عصیانا در حالیکه دو رداء داشته است یکی را به
عنوان رداء استفاده کرده است و رداء دیگر را به جای ازار پوشیده است.
در این فروض قطعا استفاده از این ثوب جایز نیست زیرا این لباس ساتر
عورتین نیست چه نامش راداء باشد یا ازار باشد و صحیحه حریز می گوید در ثوبی
که نماز جایز نیست احرام هم نیست.
و بعید نیست که این سه فرض خارج از کلام فقهاء باشد زیرا شکی در بطلان در این فروض نیست.
فرض دوم این است که از این رداء به عنوان ازار استفاده نشده است بلکه
به عنوان رداء مورد استفاده قرار گرفته است و سیاتی حکمه انشاء الله
