پرسمان رضوی: فصل اول: حیات امام

روزشمار/ نیم نگاه

16- به صورت کوتاه و گذرا دوران زندگی امام را بیان کنید.

 ذی قعده 148: تولد در مدینه

25 رجب 183: شهادت پدر

25 رجب 183: آغاز امامت

10 رجب 195: تولد یگانه فرزند

25 ذی قعده 200: خروج ازمدینه و عزیمت به مرو

2 رمضان 201: بیعت برای ولایت عهدی

آخر صفر 203: شهادت در سناباد طوس

دوران امامت

17- امام رضا(علیه السلام) در چه سالی امامت را بر عهده گرفت و دوران امامت ایشان چند سال بود؟

پس از شهادت امام کاظم (علیه السلام) در زندان بغداد در 25 رجب سال 183هـ ق امام رضا (علیه السلام) مقام امامت را بر عهده گرفت امام کاظم (علیه السلام) در این باره می فرماید:

« رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم» رادر خواب به همراه حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) مشاهده کردم در حالی که انگشتر، شمشیر، عصا، کتاب و عمامه ای با ایشان بود.

به آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کردم: اینها چیست؟ فرمود: عمامه، سلطنت؛ شمشیر، عزت؛ کتاب، نور؛ عصا، قدرت خداوند متعال و انگشتر شامل تمام این امور است. سپس فرمود: آن امر (امامت) به فرزندت علی می رسد. علی، فرزند تو، کسی است که به واسطه نورالله می نگرد؛ با تفهیم او می شنود؛ با حکمت او سخن می گوید؛ [ همواره] بر راه ثواب است و خطا از او سر نمی زند؛ داناست و جهل در او راه ندارد و لبریز ازعلم وحکمت است»

امام کاظم (علیه  السلام)، بیشتر برخی از یاران را به امامت فرزند خود رهنمون ساخت؛ به این گزارش دقت کنید:

روزی داود رقی به حضرت کاظم (علیه السلام) گفت:

فدایت شوم! پیر شده ام، دستم را بگیر و از آتش نجاتم ده؛ امام و صاحب اختیار ما پس از شما کیست؟

در آن هنگام، امام به فرزندش حضرت رضا (علیه السلام) اشاره کرد و فرمود: هذا صاحبکم من بعدی، امام و صاحب شما پس از من او است»

امام رضا (علیه السلام) در 35 سالگی مقام امامت را بر عهده گرفت و تا 55 سالگی این منصب را دارا بود. از این رو دوران امامت حضرت، حدود 20 سال بوده است. امام، 17 سال از این دوران را در مدینه و 3 سال پایانی را در مرو سپری کرد.

خلفای معاصر

18- امام رضا (علیه السلام) در زمان کدام خلیفه زندگی می کرد؟

خلفای معاصر امام رضا (علیه السلام) را که تماماً از عباسیان بودند، در دو دوره از زندگی امام، می توان نام برد:

الف) پیش از امامت

1-منصور دوانیقی (تا 158 هجری)

2- مهدی ( 169- 158 هجری)

3- هادی (170- 169 هجری)

4- هارون ( 183- 170 هجری)

ب) دوران امامت

1- هارون (193- 183 هجری)

2- محمد امین (198- 193 هجری)

3- مامون ( 203- 198 هجری)

امام رضا (علیه السلام) 23 سال از عمر پر برکتش را در دوران خلافت هارون الرشید (193-170 هجری) سپری کرد.

دوری از وطن

19- آیا امام رضا (علیه السلام) با اهل بیت و فرزند خود به خراسان امد؟

مامون، امام رضا (علیه السلام) و تعدادی از بزرگان آل ابی طالب را به اجبار از مدینه به مرو فراخواند و جمعی از علویان، آن حضرت را همراهی کردند.

البته این امر به معنای همراهی خاندان نزدیک امام نیست بلکه متون روایی از نیامدن خانواده و فرزند امام خبر داده اند. امام رضا (علیه السلام) به حسن بن علی و شاء فرمود: زمانی که می خواستم از مدینه خار ج شوم، خانواده خود را جمع کردم و از آنان خواستم که برای من گریه کنند تا صدای آنان را بشنوم. سپس گفتم: انی لا ارجع الی عیالی ابدا» من دیگر هرگز به میان خانواده ام بر نخواهم گشت.

بیان این نکته از زبان امیه بن علی نیز شنیدنی است:

در سالی که امام رضا (علیه السلام) حج به جای آورد و سپس به خراسان رفتع من در مکه همراه امام (علیه السلام) بودم و امام جواد (علیه السلام) نیز همراهش بود. امام (علیه السلام) به خانه کعبه وداع کرد. وقتی طوافش تمام شد، به طرف مقام ابراهیم رفت و در انجا نماز گزارد. جواد (علیه السلام) بر دوش موفق ( غلام حضرت) طواف داده می شد. جواد (علیه السلام) به طرف حجر اسماعیل رفت؛ در آنجا نشست و این امر مدتی طول کشید. موفق به او گفت: جانم به فدایت باد؛ برخیز! او فرمود: بر نمی خیزم تا وقتی که خدا بخواهد و در چهره اش غم نمایان شد. موفق خدمت امام رضا (علیه السلام) آمد و گفت: جانم به فدایت باد، جواد (علیه السلام) در حجر نشسته، بر نمی خیزد. امام رضا (علیه السلام) به طرف جاد (علیه السلام) آمد و فرمود: بر خیز ای حبیب من! جواد (علیه السلام)  فرمود: چگونه برخیزم، درحالی که شما با کعبه چنان وداع می کنید که گویا هرگز به سویش باز نمی گردید! [ برای بار سوم] امام رضا (علیه السلام)  فرمود: برخیز، ای حبیب من! جواد (علیه السلام)  برخاست.

از مدینه تا مرو

20- حرکت امام رضا (علیه السلام)  از چه مسیرهایی بود و ایشان در چه روزی به مرو رسیدند؟

به دستور مامونع مسیر حرکت کاروان امام، از راه بصره، اهواز و فارس بود. با این هدف که ایشان از مراکز تجمع شیعیان مثل شهر کوفه عبور نکند، گرچه بنابر نقلی، امام از شهر قم گذشت ودر آنجا نیز توقفی نداشت.

سید عبدالکریم بن طاووس ( متوفی 396 هـ ق) در این باره می نویسد:

« وقتی که آن حضرت را به خراسان بردند، از مدینه به بصره تشریف آوردند و از آنجا از راه اهواز به بغداد و از آنجا به قم تشریف بردند و راه ایشان به کوفه نیفتاد. چون به حوالی قم رسیدند، اهل قم از آن حضرت استقبال کردند و هرکس سعی داشت تا سعادت پذیرایی از امام نصیب او شود. حضرت فرمود که شتر من از جانب خداوند عالمیان مامور است؛ به هر خانه که آن را امر کرده اند خواهد خوابید و صاحب آن خانه شب در خواب دیده بود که فردا حضرت امام رضا (علیه السلام) مهمان او خواهد بود و اندک روزی که گذشت بجای آن خانه عمارت بسیار خوبی ساختند و امروز مدرسه مشهوریست»

به گفته رجاء بن ابوضحاک- که مامون وی را برای آوردند امام رضا (علیه السلام) ماموریت داده بود- امام به هر شهری که قدم می گذاشت، مردم آن به سویش می آمدند و درباره مسائل دینی از وی می پرسیدند و امام نیز پاسخ می داد و برای آنان احادیث بسیاری از پدر و پدرانش، از علی (علیه السلام) و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کرد.

در بسیاری از منابع به حضور امام در نیشابور اشاره شده است و حضرت پس از ترک این شهر، در طول از قریه سناباد (مشهد فعلی) عبور نمود. بعد به سرخس رفته و سرانجام پس از تحمل چند ماه سفر و گذر از مناطق مختلف، وارد مرو، مرکز حکومت مامون گردید.

منبع: http://www.epaqr.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=77&Itemid=131