۲۳ بهمن ۹۰ ، ۱۰:۳۴
فرمول های وحدت آفرین پیامبر-صلی الله علیه و آله و سلم
درجنگ احد سلمان فارسی پس ازاین که ضربت را به یکی از افراد دشمن فرود آورد از روی غرور گفت:«خذها وانا الغلام الفارسی.»یعنی این ضربت را ازمن تحویل بگیر که من یک جوان فارسی هستم ، پیامبر (ص)پی برد که این سخن تعصبات دیگران رابرخواهد انگیخت، فورابه اوگفت که چرانگفتی منم جوان انصاری . یعنی چرابه چیزی که به آیین ومسلک مربوط است افتخار نکردی ومسئله ی قومی ونژادی را مطرح نموده ای!پیامبر(ص) در جای دیگر می فرماید:«عربیت پدر کسی به شمار نمی رود فقط زبانی گویایی است، آن که عملش نتواند اورا به جای برساند حسب ونسبش نیزاورا بجای نخواهد رساند.»
تأکیدات پیامبر (ص) درباره بی اساس بودن تعصبات قومی و نژادی اثر عمیقی در قلوب مسلمانان بالاخص در مسلمانان غیر عرب گذاشت وهمبستگی و وحدت درمیان مسلمانان ایجاد نمود. به همین دلیل مسلمانان اعم از عرب وغیر عرب اسلام را از خود می دانستند و به همین جهت تعصبات نژادی نتوانست مسلمانان غیر عرب را به اسلام بدبین کند.اقبال لاهوری سیره آن حضرت را در جهت تحقق وحدت امت اسلامی مورد تأکید قرارداده واز راهبرد های بنیادین وحدت اسلامی به حساب آورده است وچنین می گوید:
نیست از روم وعرب پیوند ما
نیست پابند نسب پیوند ما
دل به محبوب حجازی بسته ایم
زین جهت با یکدیگر پیوسته ایم
رشته ما یک تولایش بس است
چشم ما را کیف صهبیاش بس است
مستی او ، تا بخون ما دوید
کهنه را آتش زد و نو آفر ید
عشق او سرمایه ی جمعیت است
همچو خون اندرعروق ملت است
عشق در جان ونسب در پیکر است
رشته عشق از نسب محکم تر است
عشق ورزی از نسب بایدگذشت
هم ز ایران وعرب باید گذشت
امت او، مثل او نور حق است
هستی ما از وجودش مشتق است .
* بهره گیری فرهنگی ازظرفیت های موجود
پیامبرخاتم(ص) در راستای تحقق وحدت اسلامی ازظرفیت موجود و مقتضیات جامعه آن زمان بهره برداری مناسب می کرده است که در این باره نقش کعبه و کیفیت استفاده پیامبر از آن به عنوان یکی از ابزارهای ارزشی وحدت، شایان توجه ودقت است.
پیامبر (ص) از موقعیت مکانی و زمانی ایام حج در مقطعی که تمام مردم جزیرة العرب به ان جا می آمدند بهره می برد تا دعوت توحیدی خود را به بزرگان قبایل ارائه دهد. در متون تاریخی نام قبیله های «بنی حنیفه»، «کنده»، « بنی صعصعه»، «کلب»ودیگران را در فراخوان حضرت می بینیم وحتی گرایش مردم یثرب به اسلام هم از طریق همین تدبیر در استفاده از موقعیت خانه خدا وموسم حج بوده است.
میزان کار آمدی این عمل در تمایل وکشش توده ها به سوی پیامبر(ص)به قدری بود که کفار ومشرکان را کاملا در موضع انفعالی قرار می داد. آن گونه که پیش از آغاز مراسم برای جلوگیری از شعاع نفوذ پیام نبی (ص) به مشورت می پرداختند تا مناسب ترین شیوه های تبلیغی و روانی را برای تغییر اذهان مخاطبان ومردم به کار گیرند. بنابراین پیامبر(ص) با استفاده از ظرفیت موجود جامعه آن زمان ونقش کعبه مکرمه برای برپایی وحدت اسلامی استفاده می کرد که یکی از راهکارها ی بنیادین وحدت امت اسلامی بوده است.
* حمایت از محرومان
در راستای نفی تعصبات قومی، استراتژی حمایت از محرومان وبیچارگان نیز وجود دارد. این گروه که عمدتا بردگانی از مردان و زنان اند طبق قوانین حاکم، زیر پوشش حمایتی هیچ قوم و قبیله ای نبودند بنابراین از کلیه حقوق اجتماعی و سیاسی محروم می شدند و به دلیل وضعیت موجود حاکم سیاسی دوران جاهلی و نیز ناتوانی های گونا گون این افراد، امکان پی ریزی جامعه ای مستقل فراهم نبود.
در چنین شرایط بحرانی، مبارزه پیامبر اکرم (ص)با تبیعض ها و قوم گرایی ها و حمایت از محرومان سبب جذب این گروه به اسلام شد و بدین ترتیب گروه کثیری بر محور رسول خدا(ص) وحدت اجتماعی و سیاسی پدید آوردند. در واقع محتوای فکری دعوت حضرت در اعلام اصالت تقوا وکرامت انسانی و نیز مقتضای عملکرد او ،نقش یک ابزار پویا بر ای ایجاد وحدت اسلامی بوده است.
چنین اعلام حمایت وجانبداری از محرومان به تدریج قلمروآن گسترش یافت به گونه ی که توانست نیروهای گریزان وستمدیده را به مرکز واحد هدایت نماید ووحدت امت اسلامی را نهادینه سازد.
*ششم؛ تحمل ومدارا
پیامبر (ص) نه تنها در برابر منافقان تحمل ومدارا داشت بلکه در برابر مخالفان مثل یهود نیز با مدارا رفتار می نمود به گونه ای که رفتار شایسته آن حضرت موجب جذب آنان به اسلام می شده است.
پیامبراکرم با تحمل و مدارا و با چشم پوشی و گذشت ازامورات و مسایل شخصی بخاطر مصالح امت اسلامی وحدت جامعه اسلامی را بنیان نهاد. سر انجام آن حضرت توانستند اقتدار وعزت برای مسلمانان عصرش به ارمغان بی آورد.
*راهکار های وحدت امت اسلامی درعصر حاضر
وحدت جوهره قوام، پایداری و حیات هستی است و پیامبر سفیر وحدت اسلامی است؛ به گفته اقبال لاهوری :
برگ وساز کائنات از وحدت است
اندر این عالم حیات از وحدت است
پیامبر اعظم (ص)پیامبر وحدت ورسول رحمت است «وجعلنی رسول الرحمة ورسول الملاحم»
ندای وحدت طلبانه او فریاد وحدت طلبانه تمامی انبیاای الهی است واین آهنگ شیرین در حلقوم مبارک او به کمال نهائی خود می رسد؛به گفته مولوی:
نام احمد نام جمله انبیاء است
چونکه صد آمد نود هم پیش ما است
با توجه به راهکارهای ارایه شده درسیره نبوی برای رسیدن به وحدت امت اسلامی درزمانه وعصرکنونی، راهها عملی ذیل نیز پیشنهاد می شود:
1ـ مراجعه به قرآن، سنت و سیره نبوی وعترت رسول خدا(ص) که همواره مسلمانان را به وحدت وهمبستگی تاکید کرده اند.
2ـ تحمل نظرات مخالف ومدارا با پیروان مذاهب.
3ـ دوری از تعصبات خشک گوناگون ملی، قومی ونژادی.
4ـ آشنائی شیعه وسنی از آراء ونظریات علمی یکدیگر با مطالعه کتب مربوط به یکدیگر.
5ـ تعامل اندیشمندان فرقه های گوناگون اسلامی وگفتگو های علمی جهت رفع سوءتفاهم ها.
6ـ آشنائی از توطئه های دشمن برای ایجاد اختلاف.
7ـ احترام به مقدسات یکدیگر.
8ـ دوری از تهمت وافترا نسبت به یکدیگر.
9ـ کنترول افراد تند رو که موجب نفاق وتفرقه می گردد.
10ـ تقویت نقطه های مشترک.
11ـ ایجاد مراکز آموزشی پژوهشی مشترک .
12ـ ایجاد رسانه ها ی پیام رسانی مشترک ، برای تقویت روح وحدت طلبی ، پیام رسانی سالم و...
منبع: روزنامه قدس
